انتشارات امیدصبا، دی‌ماه 96
ایدئولوژی، داو قدرت.
روشن فکران و سیاست در ایران، نوشته دکتر محمدتقی قزلسفلی
انتشارات امیدصبا، دی ماه ۱۳۹۶
کتاب با هدف نقد و آسیبشناسی جریانهای روشنفکری در جهان و ایران به نگارش درآمده و در تلاش است تا در ذیل تعریف این طبقه و بررسی چرایی و پیامدهای حضور آنان در سپهر سیاست، از موقعیتی سخن بگویید که “شیلز” آن را گرفتار آمدن در تعارض میان نقش اجتماعی – سیاسی و تعهد به والاترین ارزشها و مقدسات مینامد. اگر مقوله مطرود جامعه و حکومت شدن برای نگرش انتقادی روشنفکران نقش اساسی دارد، آیا این افراد باید به هر روی با محیط و جامعه و عصر خود درافتند و تبعید یا سوزانده شوند؟ و یا اگر، به قول پی‌یر بورویو، آنها “ناخودآگاه فرهنگی” جوامع خود هستند و می‌بایست با اصول جامعه همراهی و آرمان‌های خود را با چهارچوب فکری جامعه تطبیق دهند؟
بخش دوم کتاب دست به انتخاب برخی چهرههای تأثیرگذار در تاریخ اندیشه روشنفکری ایران زده است، هر چند این بدان معنا نیست که این کسان تنها افراد و تنها معیار بررسی جریانشناسی روشنفکری در ایراناند. در واقع این گفتارها به ضرورت پارهای پژوهشهایی است که نویسنده، یا بنا به دغدغه خود و یا در چهارچوب برخی مطالعات مشترک با دانشجویان، به انجام رسانده است. در عین حال تلاش این بوده تا از جریانهای مختلف روشنفکری و ادوار زمانی متفاوت این انتخاب صورت گیرد. با این همه تردیدی نیست که برخی چهرههای مهم از قلم افتاده و متأسفانه امکان مطالعه و بررسی آراء ایشان ممکن نشده است.
در گفتوگوها هم تلاش شده است در جریان بحثی صریح و جدی که گاه مجبور بوده برخی مباحث طرح شده را حذف کند، موضوع روشنفکری در جهان و ایران را با تعدادی از چهرههای ایرانی مهم عرصه فکر و نظر بررسی کند. در این گفتوگوها، هم به تجربه آن افراد و دغدغههایی که ایشان در آثار خود به آنها توجه کردهاند و هم به برخی پرسشهای مهم توجه شده است: آیا روشنفکران همچنان رهبری فکری جوامع را بر عهده دارند؟ مقوله پایان روشنفکری را چگونه میتوان داوری کرد؟ آیا حضور روشن فکران در سپهر عمومی و سیاسی به موقعیت و استقلال رأی آنها صدمه میزند؟ کسانی که در گفتگو مشارکت داشتهاند:
شامل: داریوش شایگان، احسان نراقی، مصطفی رحیمی، رامین جهانبگلو، محمدرضا تاجیک، محمد ضیمران، محمد تقی قزلسفلی، حاتم قادری، علیرضا بهشتی، جهانگیر معینی علمداری، فریبرز رئیس دانا، مهرزاد بروجردی، جلال ستاری، محمد اسلامی ندوشن، مراد ثقفی، عبدالله شهبازی، و جواد طباطبایی و مو خره ای به یاد عباس کیارستمی است.
