دکتر محسن رنانی دکتر روزیتامویدفر
انتشارات طرح نو
در عصری که به سر میبریم در آن اخبار قانونشکنیها روند فزایندهای به خود گرفته است. که با مشاهدۀ چند آمار ساده به راحتی قابل تأیید است. آیا عقلانیت رفتاری، انسان اقتصادی را وادار میکند که در قانونشکنی منفعت خود را مطالبه کند؟ آیا این جوامع هستند که با پاداش دادن به فرصتطلبیها، بذر بیاعتمادی میکارند و آن را پرورش میدهند تا به اذهان القاء نمایند که «اگر صداقت پیشه نمایی کلاهت پس معرکه است»؟ آیا در چنین مسیری ناگزیر هر کس محدودۀ اعتمادش تنگتر نمی شود و در درون حفاظهایی که به دور خود ساخته ، محصور نمی گردد بدون آن که بتواند حتی گامی در جهت همان عقلانیت رفتاری بردارد؟ آیا زمان آن نرسیده است که در ادبیات رفتار عقلانی، عمل اخلاقی جایگاهی داشته باشد؟ اگر آری ، جایگاه آن در این ادبیات کجاست؟ مقیاس اندازهگیری آن چیست؟ و مسیر بازگشت به سوی آن چیست؟
در این مسیر بازخوانی اندیشۀ حکیمانه سقراط که معتقد بود «دستیابی به سعادت فردی و اجتماعی از مسیر عمل اخلاقی میگذرد» به شیوه ادبیات امروز، واژۀ «سرمایة اجتماعی» را میتوان مترادف «عمل اخلاقی» یافت و «توسعه» را مترادف «سعادت فردی و اجتماعی». پرداختن به مفهوم سرمایه اجتماعی و نقش آن در فرآیند توسعه، هستۀ اصلی کتاب است
در بخش نخست ـ بیان ساده شدهای از مفهوم و کارکرد اقتصادی سرمایۀ اجتماعی را همراه با مثالها و شواهدی از ایران به دست میدهد به گونهای که خوانندۀ غیر متخصص نیز با مفهوم و اهمیت این پدیدۀ اجتماعی به طور کلی و نارساییهای آن در ایران آشنا میشود.
در بخش دوم ـ مبانی، اجزاء، پیامدها و نظریههای مربوط به سرمایة اجتماعی مورد وارسی قرار میگیرد و در تلاش برای تدوین چارچوبی تحلیلی برای تبیین نقش و کارکرد سرمایۀ اجتماعی در فرایندهای اقتصادی، به تلفیق نظریههای اقتصادی و جامعهشناسی دست مییازد در بخش سوم ـ مؤلفهها و موانع سرمایۀ اجتماعی در ایران از نگاهی تحلیلی بررسی شده و سپس این چارچوب تحلیلی با واقعیات آماری جامعۀ ایران به دست آزمون سپرده میشود.