ابوحامد محمد غزالی از علمای بزرگ سال 405هجری است ، خلیفه عباسی بدون مشاورت و اذن او عملی انجام نمی داد، رؤسا و کارگزاران  نیزهمه از او حساب می بردند و علماء نیز تسلیم قدرت علمی بی بدیل او بودند. غزالی غرق این همه جلال و جبروت به دستور خلیفه در تمجید یا رد این گروه یا آن گروه چیز می نوشت، و فتوا می داد.

 به نظر غزالی جامعه مسلمان دچار آفت های فراوانی بود یکی از آنان حاکمیت فقه بر سایر عرصه های دین بود از این رو سعی کرد در کتاب احیاء علوم دینی، دانش دین را که همان اخلاق است احیاء کند و به جامعه مسلمان  گوشزد نماید که دین داران واقعی  اهل کمالات اخلاقی اند نه صرفاً فقیهانی بی اخلاق.

 یکی از کتاب های مهم غزالی المنقذ من الضلال است. شک و تردید چنان ذهن غزالی را در خود فرو برده بود که او را خانه نشین ساخته بود. تا این که راه یقین را نه در کلام و فلسفه که در اشراق عرفان و تصوف یافت ، بهجتی که نصیب برد  تا آخر عمر ،با او بود شک و تردید از دل او رفته بود و یقین جایگزین شده بود . شک او شاید یادآور شک دکارتی باشد اما راه این دو کاملاً جدا و نتایجشان متفاوت است.

از اسماعیلیان خوشش نمی آمد در رد اندیشه های آنان به دستور المستظهر باالله کتاب نوشت و آنان را نا محرمان شریعت خواند. غزالی به دلیل این تکفیر از جان خود می ترسید چه این که فدائیان اسماعیلی هر آنچه می خواستند به سرعت و به راحتی انجام می دادند ترور های مکرر آنان زهره ی هر انسانی را آب می کرد.خلیفه عباسی قدرتی نداشت و دربار و امرا نیز مصون از خطر نبوده اند ،  بنابراین طبیعی بود که در چنان شرایطی غزالی نیزبترسد. لذا عده ای  معتقد اند که ترک نظامیه بغداد صرفاً به دلیل گریز از قدرت و گرایش به ریاضت های معنوی نبود  بلکه ترس از جان خویش نیز بود .به همین دلیل غزالی سال های سال بی نام و نشان زندگی می کرد ، تا این که خطر اسماعلیان کاهش می یابدو رفع می شود.

 غزالی در کتاب  تهافت الفلاسفه(یاوه گویی های فیلسوفان) به همه فیلسوفان و صراحتاً ابن سینا حمله می کند و مدعی است اینان  به ده دلیل از اسلام خارج اند. یکی ازآنها ضرورت علت و معلول است، می گوید فیلسوفان ربط علت و معلول را ضروری  می دانند به طوری که خداوند هم نمی تواند  خلاف آن عمل کند از نظر او کاملاً ممکن است پنبه را به آتش نزدیک کنیم اما پنبه نسوزد. چرا ؟ چون  خداوند نخواسته است و  …

غزالی لعن بر یزید را جایز نمی شُمُرَد، معتقد است که اگر امام حسین (ع) چاره ای دیگر می کرد به صلاح اسلام و مسلمین نزدیک تر بود (احیاء العلوم.) غزالی  یکی از بزرگ ترین و اثر گذار ترین اندیشمندان جهان اسلام است بگونه ای که می توان تاریخ اندیشه مسلمانان را به قبل از غزالی و بعد از او تقسیم کرد. تفکرات او همیشه منشأ اثر در آراء متفکران بوده است .