نشر اشاره

داستان‌نویسی نوین (مدرن) فارسی، نوزاد آزادی است، با آزادی تولد یافت و با آزادی گاه‌گاهی در جامعه ایرانی رشد و تعالی پیدا کرد. در زمان حکومت‌های خودکامه پیش از انقلاب مشروطیت، داستان کوتاه و بلند و رمان به معنا و ساختار امروزی در ایران سابقه نداشت.

ادبیات داستانی نوین (مدرن) فارسی تحت تاثیر ترجمه رمان و داستان کوتاه خارجی (غرب) کمی پیش و بعد از انقلاب مشروطیت پا گرفت و چون با اوضاع و احوال و با زندگی طبقه متوسط که نقش مهمی در فراهم آوردن مقدمات انقلاب مشروطیت داشت هماهنگ و همراه بود، پذیرشی روزافزون و مقبولیتی عام یافت به علت آن‌که بر خصوصیت روانشناختی افراد تاکید داشت، ادبیات داستانی نوین فارسی را نویسندگان داستان کوتاه پایه گذاشتند. نویسندگانی مثل محمدعلی جمال‌زاده، صادق هدایت و بزرگ علوی که با نوشتن داستان کوتاه آغاز کردند. البته بعدها رمان هم نوشتند. از این رو، داستان کوتاه در ادبیات نوین ایران نسبت به رمان از همان آغاز از اهمیت و اعتبار بیشتری برخوردار شد و توانست موقعیت و منزلت خود را در جامعه بهتر تثبیت کند و خوانندگان بیشتری برای خود فراهم آورد، زیرا اعتبار واقعی داستان کوتاه، در پیام انسانی، در طرفداری از له‌شدگان و مطرودان جامعه و در انتقاد سرسختانه و بی‌گذشت اجتماعی است. از این رو داستان کوتاه نوین ایرانی تقریبا همیشه دلسوز و متعهد است.

داستان نویسی نوین شامل سه دوره است

1-  دوره آغازین و تکوینی از سال (1300) با مجموعه داستان‌های کوتاه «یکی بود، یکی نبود» نوشته محمدعلی جمال‌زاده (1274-1375) شروع می‌شود و با مجموعه‌های داستان کوتاه صادق هدایت (1281-1330) ادامه می‌یابد.

2-  دوره رشد و گسترش داستان کوتاه فارسی ایرانی بعد از کودتای 28 مرداد 1332 آغاز می‌شود. آزادی نسبی بعد از شهریور 1320 و وفور روزنامه‌ها و مجله‌ها و تبادل آراء عقاید و ترجمه آثار نویسندگان بزرگ جهان به خصوص آثار داستان‌نویسان آمریکایی و روسی، داستان کوتاه فارسی را متحول کرد. این تحول چهره واقعی خود را بعد از کودتای سی و دو نشان داد.

3-  دوره ناهمگونی، این دوره را از این لحاظ ناهمگون می‌نامم که جریان‌های ادبی گوناگون را به وجود آورد که گاهی به کلی از هم متفاوت بود و گاه در برابر هم قرار می‌گرفت و همدیگر را نقض می‌کرد. حوادث و اتفاقات سریع (انقلاب، درگیری‌های سیاسی و اجتماعی، بگیر و ببندها و آشوب‌ها و بالاخره جنگ و عواقب اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی آن) درونمایه‌های متنوع و گوناگونی در اختیار نویسندگان گذاشت

بعد از مقاله‌ای مبسوط که تحلیل و توصیفی از داستان‌نویسی معاصر ایران است. نویسنده از هزار و یکشب و هدایت و چوبک و علوی و جمالزاده و به آذین، گلستان، آل احمد،…. داستانهایی آورده و تفسیر آنهارا نیز به قلم آورده است.