مرتضی مدرسی چهاردهی (1357-1290) لیسانس فلسفه از دانشکده ادبیات و مجتهد از حوزه نجف است.
با مجلات ارمغان و وحید و بررسی های تاریخی روزنامه پارس و مهر ایران همکاری داشت. از تالیفات او چند جلد کتاب در مورد سید جمالالدین افغانی در تاریخ و فلسفه اسلام و بحثی بابت شیخیگری و نقش ایران در جهان عرب و بینالنهرین و … است.
خلاصه مباحث کتاب سید جمال الدین که توسط انتشارات اقبال در سال 1334 چاپ شده است.
سید جمال الدین پس از پایان تحصیلات علوم اسلامی به هندوستان رفت و یک سال و چند ماه آن جا ماند و سپس به حج رفت با امیر دوست محمدخان در جنگ هرات همراه بود.
به سال 1869-1285 قمری از راه هند سفر خود را در پیش گرفت.
سید جمال، زاده اسعدآباد کنر(1) به سال 1837 است از هفت سالگی شروع به تعلیم عربی نمود و پس از آن به تحصیل علوم و فلسفه و الهیات مشغول شد.
اغلب بلاد هندوستان را سیاحت، به مکه مشرف و بعد به جانب بغداد رفته و سپس از ایران به افغانستان مراجعت مینماید. در جنگ بین عبدالرحمن خان و امیر شیر علی خان سید جمال با عبدالرحمن خان موافقت نمود و پس از شکست ملک عبدالرحمن به قسطنطنیه فرار نمود.
در سال 1871 از قسطنطنیه اخراج و در سال 1880 از مصر اخراج دوباره به هندوستان مراجعه مینماید. فصل ششم کتاب نظرات سید نسبت به بنایان آزاد و فصل هشت ، در مورد مرد خدا بودن سید و ارتباط او با شیخ محمد عبده است. دو سال هم در پاریس اقامت کرده و روزنامه عروه الوثقی را در آن جا نشر میدهد.
(مباحث و جدلهای بین سید و {ارنست رنان} حکیم و مورخ فرانسوی درباره اسلام و مسلمانان فصل دیگر کتاب است).
مطالب دیگر شامل اقامت سید در تهران و عراق عرب و آخرین اقامت او در استانبول است.
سید در آخر عمر مبتلا به سرطان شد و در 9 مارس 1897 وفات کرد و در کوی ماچکا در استانبول مدفون گردید. به سال 1327 شمسی استخوانهای سید جمال از ترکیه به کابل حمل شد و در دانشگاه کابل به خاک سپرده شد و بنای یادبودی بر مزارش ساختند.
جهت مطالعه کتاب اینجا کلیک کنید. ??
(1) ماخذ: ترجمه روزنامه های هند در آن زمان که به دستور ظل السلطان قاجار به فارسی ترجمه شده است.
