نمازگزاری در وزارت معارف

وزارت معارف در ایام قدیم علاوه بر ادارات ابتدایی و متوسطه و عالی و بازرسی و کتابخانه و تعلیمات نسوان و غیره یک اداره مهم دیگری هم داشت که به ادارۀ نظارت شرعیات مشهور بود و ظاهراً حالا هم هست اما آن اسم و رسم سابق را ندارد. از رؤسای نامی این اداره در آن ایام مرحوم شمس‌الافاضل خراسانی خواجه نصیری از احفاد خواجه نصیر طوسی بود.

وظایف عمده اداره شرعیات رسیدگی به کلیه روزنامه‌ها، مجله‌ها، کتاب‌ها، رساله‌ها، نمایش‌نامه‌ها و امثال آن بود که از نظر مذهبی موضوع خلافی منتشر نشود.

در آن ایام معمول بود که در وزارت فرهنگ یعنی همین عمارت مسعودیه در بهارستان  موقع ظهر اذان می‌گفتند و عده‌ای از کارمندان معارف کنار حوض معارف وضو می‌گرفتند، عباها را روی زمین می‌انداختند و نماز ظهر و عصر می‌خواندند. همین‌که خبر مزبور به مرحوم آیت‌الله حاج شیخ محمد حسین یزدی از علمای ترقی‌خواه آن روز رسید، به وزیر معارف وقت پیغام داد که نماز خواندن اعضای معارف در ساعت کار اداری خلاف شرع است، چون این آقایان در آن ساعات مزد بگیر دولت هستند و باید به کار مردم برسند، به خصوص که از دو بعد از ظهر موقع تعطیل ادارات تا غروب آفتاب وقت زیاد است و نماز ظهر و عصر قضا نمی‌شود.

پس از رسیدن این پیام، نمازگزاری در ساعات اداری موقوف شد.

مشکل اذان‌گو

اذان‌گوی وزارت معارف در آن ایام از دولت حقوق می‌گرفت و چون اذان‌گویی کار بالنسبه کم‌زحمتی بود، مشتریان زیادی داشت لذا عده‌ای داوطلب آن شغل گشته به دکتر میلسپو رئیس کل مالیه آن وقت شرحی نوشتند که ما حاضریم با مبلغ کمتری در وزارت معارف اذان بگوییم. از آن گذشته صدای ما از اذان‌گوی فعلی بهتر است و سابقه ما هم روشن‌تر است. دکتر میلسپو هم که همیشه به این قبیل شکایات توجه داشت، فوری دستور رسیدگی داد و در نتیجه غوغایی برپا شد.

ده‌ها نفر با گواهی‌نامه اذان‌گویی از ملاهای بزرگ تهران به معارف هجوم آوردند و هر کدام از دیگری بد می‌گفت. البته رأی و نظر مرحوم شمس‌الافاضل نیز عامل مؤثری بود.

آن مرد درست و پرهیزکار هم دقت فوق‌العاده‌ای به خرج می‌داد.

سرانجام آخوند خوش‌صدای پاکدامنی به نام حاجی فخرالشریعه برنده مسابقه شناخته شد و فرمان رسمی اذان‌گویی او صادر گردید، اما این اذان‌گوی معمر چند ماهی بعد از دریافت حکم رسمی درگذشت و پس از او اذان‌گوی دیگری برای معارف پیدا نشد.