خلاصه گزارش از سایت
BLARB Los Angeles review of books
31 اکتبر 2017
کایا گِنچ kaya genç
موسسه‌ی آمار ترکیه ماه گذشته اعلام کرد که تعداد اعضای کتابخانه‌ها در ترکیه، در سال 2016 در مقایسه با سال گذشته، به میزان 24.1 درصد رشد داشته است.
در میان کتابخانه‌های استانبول بعضی به مددِ مالیات، برخی از صدقه سرِ بانک‌ها و یکی نیز به‌همتِ نظام سلطنتی انگلیس سرِپا هستند. کتابخانه‌ی «سالْت» SALT حدود 110هزار جلد کتاب را در خود جای‌داده، و در سال گذشته پذیرای 47 هزار خواننده بوده است. بودجه‌ی این کتابخانه را بانک خصوصیِ «گارانتی» Garanti تأمین می‌کند. این جزئی از روندی است که ترکیه در پیش گرفته‌است.
در ماه سپتامبرِ امسال، پس از سال‌ها نوسازی و تعمیرات، مرکزی فرهنگیِ بانک خصوصی دیگری به نام «یاپی‌کِرِدی» Yapı Kredi افتتاح شد. کتابخانه‌ی این مجموعه در حدود 80 هزار جلد کتاب و صدها نسخه‌ی تاریخی را در خود جای‌داده‌است.
کمی آن‌طرف‌تر مؤسسه‌ی تحقیقاتی استانبول واقع‌شده، که کتابخانه‌ی تخصصی استانبول است و 40هزار کتاب دارد. کتاب‌ها در ساختمانِ سه طبقه طوری چیده‌شده‌اند که سه لایه از تاریخ استانبول را پوشش‌دهند: دوره‌ی بیزانسی، دوره‌ی عثمانی، و دوره‌ی جمهوری. ساختمان کتابخانه که متعلق به قرن 19 میلادی است و توسط معمار ایتالیایی «گوگلیِلمو سِمپِرینی» Guglielmo Semprini طراحی شده، کف‌پوشهای چوبی دارد و مجموعه‌ی بزرگی از تک‌نگاری‌هایی درباره‌ی استانبول را در خود حفظ می‌کند. کتابخانه‌ی آتاتورک، که نامش را از مؤسسِ سکولارِ جمهوریِ ترکیه وام گرفته، بیشترین مراجعه‌کننده را دارد. معروف است که ورود به این کتابخانه که حدود 50 هزار جلد کتاب دارد به این راحتی‌ها نیست. اما قطعاً به سختی‌اش می‌ارزد: کتابخانه شبانه‌روزیست و پنجره‌ی قرائت‌خانه‌ی اصلیْ منظره‌ی کاملی از تنگه‌ی بسفر را پیش چشمتان می‌گذارد. کتابخانه‌ی آتاتورک هم‌سن‌و‌سالِ جمهوریِ ترکیه است و صبح‌ها اطراف ورودی کتابخانه صف درازی به‌چشم می‌خورد.
اخیراً در نیویورک کتابخانه‌ای به‌علت کسریِ بودجه در حال انحلال بود. اما برخلاف کشوری مانند آمریکا، در ترکیه بانک‌ها به جای دشمنی با کتابخانه‌ها، که نماد فرهنگ جامعه‌اند، حامیان و ناجیان آن‌ها هستند. کتابخانه‌ی سالت تابستان امسال یک رابط واقعیت مجازی راه‌اندازی کرد که به کاربران امکان جستجو در مجموعه‌ی کتاب‌های آن را می‌دهد. رابطِ مذکور با همکاری برنامه‌ی هنرمندان و هوشِ ماشینیِ گوگل طراحی شد. طراحی ساختمان این کتابخانه جایزه‌ی مؤسسه‌ی معمارانِ آمریکا را از آن خود کرد و نمونه‌هایی از هنرهای معاصر در جای‌جای آن به چشم می‌خورد.
