۱. کتابخانه کنگره
کتابخانهی کنگره در اول نوامبر 1897، به همت تامس جفرسن، سومین رئیس جمهور امریکا و به عنوان “بزرگترین، پرهزینهترین و معتبرترین کتابخانهی جهان” و “زیباترین کتابخانهی عمومی سراسر امریکا” افتتاح شد. جفرسن به پیوند مستقیم دموکراسی و دانش باور داشت و کتابخانهی کنگره را ابرازی اساسی برای پیشرفت سیاسی کشور میدانست. این کتابخانه از نمونههای کمنظیر کتابخانههای “پارلمانی” جهان است که بعدها به کتابخانهی ملی تبدیل شد، هر چند عملاً هنوز نیز وابستگی خود را به کنگرهی امریکا حفظ کرده است .
کتابخانه در سال 1800 تنها دارای 740 جلد کتاب و سه نقشه بود، ولی با تلاشهای جفرسن به سرعت گسترش یافت، تا آنکه در سال 1897 شمار کتابهای آن به 840.000 جلد رسید، آن هم بدون احتساب نقشهها، نتهای موسیقی، گراورها و منابع و اشیای تاریخی گوناگون، مجموعههای کتابخانه مدتی طولانی در بال غربی ساختمان کنگره انبار شده بود. پس از آن که در سال 1870 مقرر شد از هر کتابی که در امریکا چاپ میشود یک نسخه به کتابخانهی کنگره فرستاده شود، بینظمی موجود در کتابخانه روزبهروز وخیمتر میشد تا آن که در سال 1873 یک مسابقهی معماری برای طراحی ساختمان جدید کتابخانه برگزار کردند. پس از طرحهای پیشنهادی پرشمار و بحث و جدلهای داغی که معمولاً در چنین پروژههای عظیمی اجتنابناپذیر است، سرانجام در سال 1886 طرحهای معماران واشینگتنی، جان ل. اسمیت مایر و پل ج.پلز. پذیرفته شد. ساختمان سبکی دارد که به “رنسانس ایتالیایی” معروف شده، ولی در حقیقت بیشتر یادآور انسجام و یکپارچگی باشکوه مدرسهی هنرهای زیبای پاریس (بوزار) است. ساخت بنا تا زمان تکمیل آن در سال 1914 به وسیلهی ژنرال تامس لینکلن کیسی، و با همکاری برنارد گرین انجام گرفت. معماران اولیه پس از مدت کوتاهی عملاً کنار گذاشته شدند و ادوارد پیرس کیسی، نوهی ژنرال که در آغاز سرپرست اتصالات و دکوراسیون داخلی بود، جای آنان را گرفت.
در پس ظاهر بیپیرایه و پر ابهت بنا، دکوراسیون مجلل و چشمگیری نهفته است. این دکوراسیون به ویژه پس از بهبود سیستم نورپردازی در جریان بازسازی کتابخانه در سال 1997، جلوهی بهتری پیدا کرد. سبک تزئینات و نماهای پیچیدهی پرسپکتیو، به ویژه در “تالار بزرگ” بدون شک از اپراخانهی شارل گارنیه در پاریس و موزهی تاریخ هنر وین تاثیر پذیرفتهاند. ولی ساخت بنا منحصراً به وسیلهی شرکتها، هنرمندان و صنعتگران امریکایی انجام گرفت. بیش از پنجاه مرمرکار، مجسمهساز، کاشیکار، نقاش دیواری، نقاش معمولی، گچکار و برنزکار پدیدآورندهی این دکوراسیون مجلل بودند. در کشوری که معمولاً میراث معماری خود را به سرعت از میان میبرد، این بنا شاهد برجستهای است از تخصص فنی امریکاییان در پایان سدهی نوزدهم میلادی.
سه عنصر ساختمان آشکارا در سبک “امریکای پیروزمند” طراحی شدهاند: “تالار بزرگ” با یک پلکان مرمری غیر معمول، “اتاق نمایندگان” که اتاق مطالعهای است بزرگ و مجلل و مختص نمایندگان کنگره، و اتاق مطالعهی مدور اصلی با سقف فوقالعاده مرتفع آن در زیر یک گنبد نورگیر مزین به نقاشی دیواری زیبایی که مرحلههای اصلی تمدن بشر را نشان میدهد.
امروزه کتابخانهی کنگره در سه ساختمان مجزا و نزدیک به هم جای گرفته است: ساختمان تامس جفرسن که مقر تاریخی کتابخانه و مربوط به سال 1897 است، ساختمان ادمز با سبکی الهام گرفته از آرت دکو که در سال 1938 افتتاح شد، و ساختمان یادبود جیمز مدیسن، که ساخت آن در سال 1981 و با پشتیبانی ریگان انجام گرفت. بخشهای الحاقی فراوانی نیز مکمل این سه سازهی عظیم هستند و برخی از مجموعههای کتابخانه هم در سراسر واشینگتن و محلههای اطراف کتابخانه پراکنده شدهاند. کتابخانهی کنگره نیز همانند سایر نهادهای مشابه، پیوسته با مشکل کمبود فضا روبهروست. این کتابخانه بیش از هفده میلیون جلد کتاب و حدود نود و پنج میلیون نقشه، دستنویس، عکس، فیلم، نوارهای صوتی و تصویری، طرح، پوستر و منابع دیگر به 460 زبان در اختیار دارد.
روزانه بیست هزار سند جدید برای فهرستنگاری و صدها اثر مربوط به پانزده هزار قرارداد مبادلهی کتاب با کتابخانههای دیگر به کتابخانهی کنگره میرسد. از آنجا که این کتابخانه وارث هیچ مجموعهی تاریخی یا سلطنتی قابل توجهی نبوده، شمار کتابهای تاریخی و باستانی آن نسبت به سایر موارد زیاد نیست، ولی از سوی دیگر، در اینجا میتوان از هر کتابی که در سدههای نوزدهم و بیستم میلادی در عالم نوشته شده است، نشانی پیدا کرد.
