Search
Close this search box.
تازه ها
سفر نامه نویسی

 

نگاهی به سفرنامه‌نویسی در غرب

کارل تامپسون /  مترجم سعیده زاد قناد / انتشارات پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات

تعریف ژانر سفرنامه‎نویسی

 

سفر کردن، خلق یک گردش است، حتی در فضا. شاید این سفر مقیاسی حماسی داشته و مسافر را به سوی دیگر جهان یا سمت دیگری از یک قاره یا فراز کوهستانی برساند، یا ممکن است قلمرویی نسبتاً کوچک داشته و در محدوده کشور یا منطقه یا حتی محله مسافر رخ دهد. در هر صورت، آغاز سفر یا به سادگی حتی قدم از در خانه بیرون گذاشتن، به معنای مواجهه با تفاوت و دیگری است. با این توصیف، هر سفری به نوعی رویارویی، یا به بیان خوش‎بینانه‎تر، طی طریق به سوی چیزی است که گاهی دگرگونگی خوانده می‎شود. به بیان دقیق‎تر، چون هیچ فرد خارجی وجود ندارد که در انسانیت با ما مشترک نباشد، و احتمالاً هیچ محیطی روی این سیاره نیست که نوعی نقطه مرجع پیشین برای آن نداشته باشیم، هر مسافرتی مستلزم طی طریق در یک برهم‎کنش پیچیده و گاهی مغشوش میان همسانی و دگرگونگی، تفاوت و شباهت است.

به این ترتیب، یکی از تعاریفی که می‎توان برای سفر ارائه داد این است که سفر برهمکنشی میان خود و دیگری است که از طریق جابه‎جایی در فضا رخ می‎دهد. این تعریف هم البته، مانند تمام تعاریف این چنینی، به ناچار تا حدی تقلیل‎گر است و پرسش‎های بی‎شماری را به وجود می‎آورد. به عنوان مثال، آیا باید تمام اشکال حرکت در فضا را سفر در نظر گرفت؟ آیا رفتن به یکی از مغازه‎های محل هم سفر محسوب می‎شود؟ یا بازدیدی کوتاه از همسایگان؟ و اگر برخی از سفرها بنا نیست به عنوان “سفر” طبقه‎بندی شوند، این عنوان در چه زمان و بر اساس چه معیاری مناسب خواهد بود؟به همین ترتیب، آیا باید میان انواع مختلف سفر و گونه‎های متفاوت مسافران تمایز قائل شد؟ سفر یک گردشگر چه تفاوتی با سفر یک کاوشگر یا پناهنده دارد؟ آیا برخی از انواع سفرها ستوده‎تر و با ارزش‎تراز سایرین است؟ اینها همه سوالاتی بجاست، اما فعلاً باید آنها را کنار بگذاریم.